Jaarverslag 2016

Download hier de PDF-versie van het Jaarverslag 2016 van de Stichting GEZEN

 

 

1. Consequenties van het klimaatverdrag van Parijs.

Het jaar 2016 begon voorspoedig. Tegen de verwachting van velen in werd de grote klimaatconferentie in Parijs, COP21,  eind 2015 met succes afgesloten, en vrijwel alle landen onderschrijven de doelstellingen: de temperatuurstijging op Aarde ten opzichte van halverwege de negentiende eeuw mag niet groter zijn dan 2 graden, en bij voorkeur niet hoger zijn dan 1,5 graad.  Eind 2016 was het klimaatverdrag door een voldoend aantal landen met een voldoend grote bevolking definitief goedgekeurd. Tot zover het goede nieuws.

De klimaatwetenschap is voldoende gevorderd om een koolstofbudget te kunnen berekenen, dat wil zeggen de hoeveelheid CO2 en CO2-equivalent (CO2-eq.) aan andere broeikasgassen die de mensheid de komende decennia nog mag uitstoten. Om de 2-gradendoelstelling te halen met een waarschijnlijkheid 67% mag de wereld nog maar 21 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2037 abrupt stoppen.  Maar als we van nu af aan de jaarlijkse uitstoot verminderen met 1,25  Gt CO2-eq, dat is (voorlopig) 2,5% per jaar, dan kunnen we het programma over 42 jaar uitsmeren; pas in 2058 is de 1000  Gt CO2-eq bereikt, en de mondiale emissie tot nul gedaald.

Maar als we de 1,5-graden doelstelling serieus nemen, en er zijn tal van goede  redenen om dat te doen, dan mag de wereld nog maar 6 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2023 abrupt stoppen. Het tempo waarmee de jaarlijkse uitstoot moet verminderen moet dan met een factor 4 omhoog, van 1,25  Gt CO2-eq per jaar naar  5 Gt CO2-eq, oftewel van 2,5% per jaar naar 10% per jaar.

Het is voor iedereen die de moeite neemt om deze uiterst simpele berekening uit te voeren evident dat de energietransitie, dat wil zeggen de vervanging van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen, onmogelijk in het vereiste tempo zal plaatsvinden. Wij (Stichting GEZEN) hebben deze problematiek dan ook reeds begin 2016 op de agenda gezet van de politieke partij waar we de meeste contacten hebben, D66. Er valt niet aan te ontkomen om naast de energietransitie technologieën toe te gaan passen waarmee CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald en onschadelijk wordt gemaakt. De bekendsten zijn BECCS: Bio-Energy with Carbon Capture & Storage, hout en planten verbranden, de energie benutten, en de ontstane CO2 opvangen en ondergronds opbergen; OF: Ocean Fertilization: vergroting van de hoeveelheid biomassa in de oceaan door toevoeging van meststoffen zoals ijzerzouten; EW: Enhanced Weathering of Minerals: mineralen zoals bv. olivijn versneld chemisch laten reageren met CO2 uit de atmosfeer. Dankzij GEZEN wordt in het verkiezingsprogramma van D66 gepleit voor versterking van het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en de milieu-effecten van deze negatieve-emissie technologieën.

Sinds het begin van de industriële revolutie is het CO2-gehalte in de atmosfeer gestegen met ongeveer 45%. Het grootste deel hiervan is afkomstig van de Westerse landen.  Maar de meeste klimaatschade wordt ondervonden in de ontwikkelingslanden. Dit schept de morele en verdragsrechtelijke verplichting dat rijke landen zoals Nederland een of meerdere ontwikkelingslanden te hulp schieten bij de energietransitie in die landen.

2. Zonne-energie in de zonnige landen, het laaghangend fruit van de mondiale energietransitie

 Foto-voltaische zonne-energie (PV) heeft een enorm snelle leercurve doorlopen. Dit jaar is het contract gesloten voor een 800 MW PV-centrale in Dubai waarbij de stroomprijs slechts 3 dollarcent per kilowattuur zal zijn. Het grote probleem is echter de levering na zonsondergang. Als er geen gelegenheid  is voor pumped storage (water oppompen naar hoog gelegen bassins) zijn batterijen de enige mogelijkheid om zonnestroom ’s avonds en ’s nachts te kunnen leveren. Maar batterijen zijn nog steeds veel te duur voor deze grootschalige toepassing. Zonthermische krachtcentrales (CSP) met warmteopslag in vloeibaar zout leveren wel betaalbare zonnestroom op ieder moment van het etmaal. De beste oplossing is daarom een combinatie van CSP met PV. Een dergelijke combinatie gaat in Noord-Chili basislast stroom leveren voor 6,4 tot 7,2 $cent/kWh.

Zonne-energie is in de zonovergoten landen overdag al helemaal rendabel. Maar voor  100% leveringszekere zonne-energie, dis PV + CSP, moet er nog subsidie bij, hoewel met mate. De energietransitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening is in deze landen het goedkoopst en het snelst te realiseren. In deze landen kan met flinke investeringshulp uit de rijkere landen de CO2-uitstoot in de elektriciteitsproductie tot nul worden teruggebracht binnen korte tijd, 10 tot 15 jaar. Dit is het laaghangend fruit in de mondiale energietransitie.

GEZEN spant zich al jaren hiervoor in, met nadruk op Marokko, Griekenland  en Tunesië. Niet alleen ten bate van die landen zelf, maar ook ten bate van Nederland. De opbrengst aan zonne-energie is per geïnvesteerde euro nu eenmaal 2 tot 3 keer hoger dan in Nederland, en transport van Elektriciteit is redelijk goedkoop zodra er een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen is aangelegd.

Op een openbare hoorzitting van Eurocommissaris Frans Timmermans op 7 januari in de Grote Kerk in Den Haag stelden wij hem de volgende vraag:

“Zonne-energie in de Zuidelijke lidstaten is de krachtigste energiebron voor Europa.

Bent u het met mij eens dat het noodzakelijk is dat de rijke, Noordelijke lidstaten op grote schaal zonnecentrales gaan bouwen in de Zuidelijke, arme, maar zeer zonrijke lidstaten?“

 

Het antwoord van Timmermans: “Europa moet er vooral voor zorgen dat er een grid komt, zodat de stroom uit zonnepanelen in het Zuiden beschikbaar komt voor het Noorden.”

2a. Marokko

Bij de Marokkaanse stad Ouarzazate staat een grote trogcentrale van 160 MW (de NOOR1). In 2016 wordt aldaar gebouwd aan een nieuwe 160 MW trogcentrale en een 150 MW zonnetoren.

GEZEN heeft in 2014 het Nederlands-Marokkaans Zonne-Energie Plan gelanceerd.

 

2b. Griekenland

GEZEN propageert een  verbeterd Helios-Project bestaande uit 10 GW aan zonnepanelen (PV) op staatsterreinen op het Griekse vasteland. In 2015 werd hierover gecorrespondeerd met minister Kamp. GEZEN streeft er naar om Nederlandse SDE+  subsidie ter beschikking te stellen aan PV-projecten in Griekenland, die onder bepaalde voorwaarden mogen meetellen aan het verplichte aandeel van 14% duurzame energie in Nederland per 2020.

Het Britse zonne-energiebedrijf Nur Energy heeft vergevorderde plannen om op Kreta een zonnetoren van 50 MW te gaan bouwen en hiervoor de benodigde vergunningen verkregen.

 

2c Tunesië

GEZEN heeft in oktober 2015 het Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan gepubliceerd. Een van de argumenten om juist met Tunesië te gaan samenwerken is het feit dit het enige Arabische land is dat er in lijkt te slagen om een democratie op te bouwen. In de Arabische cultuur is dit een grote prestatie, het moedige Tunesische volk verdient daarom onze steun. GEZEN heeft het  Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan toegestuurd naar de Nederlandse parlementariërs  die aanwezig waren op de grote klimaatconferentie COP21 in Parijs, in de hoop en verwachting dat er in de wandelgangen contacten tot stand zouden komen met hun collega’s uit Tunesië. Dat is niet gebeurd, vooral door desinteresse van de kant van de Nederlanders, die naar onze mening hier gefaald hebben.

Begin 2016 voerden wij overleg  met Nur Energy, die o.a. in Nederland afnemers zoekt voor zonnestroom die ze in Tunesië willen gaan opwekken en via een eigen kabel naar Italië op het Europese net willen zetten.

Op 7 maart was er in Hamburg een bespreking met de Tunesier  Mouldi Miled, voorzitter van Desertec University Network, en met Gerhard Knies, de initiatiefnemer van het Desertec concept.

Op het landelijk congres van D66 van 16 april is een door GEZEN ingediende motie aangenomen om ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld Tunesië, te helpen.

3. Een 100% duurzame energievoorziening van Nederland is mogelijk op eigen land en eigen zee – maar vraag niet hoe

Binnen D66 is een scenario voorgesteld, de D66-Visie-Energietransitie, waarin Nederland volledig wordt voorzien van alle vormen van energie  met als primaire energiebronnen zon-PV, wind op zee en wind op land, en geothermie. Energieopslag gebeurt met batterijen en Power-to-Gas (P2G), dat is het produceren van methaan uit (duurzaam opgewekte) elektriciteit. GEZEN heeft dit plan in 2016 gevisualiseerd in het  Zon-Wind-Gas Scenario.

Het is mogelijk om in Nederland zelfvoorzienend te worden op het gebied van energie, maar vraag niet hoe. Naast alle daken moet ook vijf tot tien procent van het landoppervlak dan worden bedekt met zonnepanelen. In het dichtstbevolkte land van Europa moet een enorm gebied worden onttrokken aan de huidige bestemming. Wij zien dit niet gebeuren. Het is veel logischer om woestijnterrein hiervoor te gebruiken. Je krijgt 2 tot 3 keer zoveel energie uit dezelfde investering. Daarnaast hoeft er veel minder te worden geïnvesteerd in energieopslag. Er moet wel worden geïnvesteerd in een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen.

4. De irrationele aversie tegen de invoer van zonnestroom in Nederland

Iedere keer als wij (GEZEN) politici en media attent maken op de vele voordelen van ingevoerde zonnestroom stuiten we op regelrechte onwil om deze optie serieus in beschouwing te nemen. In januari heeft minister Kamp het Energierapport 2016 gepubliceerd. De energiescenario’s in dit rapport schieten zwaar tekort. In 2050 is slechts 80% aan CO2-uitstoot bespaard, terwijl in het  Zon-Wind-Gas Scenario 100% bespaard wordt. Volgens het Energierapport van Kamp wordt er in 2050 nog steeds grote hoeveelheden kolen, gas en olie verstookt, in combinatie met CCS (Carbondioxide Capture&Storage) waar dat mogelijk is. Enorme hoeveelheden  biomassa worden ingevoerd, ondanks de evidente nadelen hiervan. Maar invoer van zonnestroom? Volkomen afwezig.

De structurele afkeer van invoer van elektriciteit uit zonnige landen  moet een dieper liggende oorzaak hebben. Volgens ons heeft het te maken met de tijdgeest, het sterk groeiende populisme. Onder invloed van charismatische volksmenners als Geert Wilders, Jan Roos en Thierry Baudet in Nederland, Nigel Farage, Boris Johnson en de riooljournalisten van het Murdoch concern in Engeland, Marine le Pen in Frankrijk, Beppe Grillo in Italië, enz. enz. wordt het ene na het andere referendum gewonnen door de krachten van destructie. Argumenten doen er niet meer toe. Regelrechte leugens worden ingezet. Feiten-vrije politiek neemt hand over hand toe. De dieptepunten van 2016 zijn de Brexit en de verkiezing van Donald Trump.

In een vlijmscherpe analyse wijst Rob Riemen, directeur van het Nexus instituut, de schuldigen aan voor de existentiële crisis waarin Europa nu beland is. Het is de elite, d.w.z. de leiders in de politiek, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap. Deze leiders hebben geen moreel gezag meer, met als enige uitzondering Paus Fransiscus en bondskanselier Merkel (De utopisten zijn de realisten van morgen, Rob Riemen in De Standaard, 23 december 2016).

En nu de elite wordt aangevallen door de populisten schuiven de leiders steeds verder in de richting van die populisten. Zij worden steeds nationalistischer, steeds xenofober, steeds sceptischer tegen “Brussel”. In deze tijdgeest past een mentaliteit om energie zoveel mogelijk op eigen terrein op te wekken, om zoveel  mogelijk onafhankelijk te worden van de boze buitenwereld. Maar voor onze fossiele energie, ons voedsel, onze consumentenelectronica, onze genotsmiddelen, onze vakantiebestemmingen, en ga zo maar door, blijven  we onbekommerd gebruikmaken van de wereldhandel. Dat we voor duurzame energie een uitzondering maken is mij een raadsel. Het heeft kennelijk te maken met de tijdgeest, die in alle politieke partijen doordringt, zelfs in de meest Europees gezinde partij van Nederland, D66.

Tijdens de SolarPaces 2016 conferentie (Abu Dhabi, 11-15 oktober)  had ik hierover een gesprek met de politieke wetenschapper Johan Lilliestam, die vele jaren propaganda heeft gemaakt voor Desertec. Hij is het volledig eens met mijn analyse. Lees verder het verslag van de   SolarPaces 2016 conferentie.

 

Op 24 mei waren wij aanwezig op de aandeelhoudersvergadering van Shell en stelden twee vragen aan Shell CEO Ben van Beurden.

 

GEZEN directeur Evert van Voorthuysen bij de SHAMS-1 trogspiegelcentrale in de woestijn van Abu Dhabi, 15 oktober 2016.

5. Publicaties in 2016

  1. Zonnige landen kunnen het voortouw nemen , publicatie op gezen.nl, januari 2016.
  2. Energietransitie, ingezonden brief in Trouw, 28 april 2016
  3. Ramp, reactie op de verkiezing van Trump als president van de VS, publicatie op gezen.nl, december 2016.
  4. Klimaatverdrag, in Trouw, 9 november 2016
  5. Het Zon-Wind-Gas Scenario als duurzaamste oplossing voor Nederland, publicatie op gezen.nl,
  6. Shell en Power to Gas, in Financieel Dagblad, 4 juni 2016.
  7. Knus maar onveilig, in Trouw, 14 juni 2016
  8. van den Donker, G. Rosinga, and E. du Marchie van Voorthuysen; Reducing heliostat field costs by direct measurement and control of the mirror orientation ; AIP Conference Proceedings; Citation: 1734, 020025 (2016); doi: 10.1063/1.4949049 View online: http://dx.doi.org/10.1063/1.4949049.
  9. Waar blijft het positieve verhaal?, publicatie op gezen.nl.

 

 

2. Financieel verslag over 2016

Bezittingen – schulden op    1 januari 2016           € 1514,78

Bezittingen – schulden op  31 december 2016      € 2031,32

 

Baten                                                                        € 4666,00

Lasten                                                                       € 4149,46

De baten bestaan uitsluitend uit donaties.

De belangrijkste posten van de lasten:

Reiskosten                                                                € 2457,84

Congreskosten                                                         € 1088,78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaarverslag 2016 van de Stichting GEZEN

 

 

  1. Consequenties van het klimaatverdrag van Parijs.

 

Het jaar 2016 begon voorspoedig. Tegen de verwachting van velen in werd de grote klimaatconferentie in Parijs, COP21,  eind 2015 met succes afgesloten, en vrijwel alle landen onderschrijven de doelstellingen: de temperatuurstijging op Aarde ten opzichte van halverwege de negentiende eeuw mag niet groter zijn dan 2 graden, en bij voorkeur niet hoger zijn dan 1,5 graad.  Eind 2016 was het klimaatverdrag door een voldoend aantal landen met een voldoend grote bevolking definitief goedgekeurd. Tot zover het goede nieuws.

 

De klimaatwetenschap is voldoende gevorderd om een koolstofbudget te kunnen berekenen, dat wil zeggen de hoeveelheid CO2 en CO2-equivalent (CO2-eq.) aan andere broeikasgassen die de mensheid de komende decennia nog mag uitstoten. Om de 2-gradendoelstelling te halen met een waarschijnlijkheid 67% mag de wereld nog maar 21 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2037 abrupt stoppen.  Maar als we van nu af aan de jaarlijkse uitstoot verminderen met 1,25  Gt CO2-eq, dat is (voorlopig) 2,5% per jaar, dan kunnen we het programma over 42 jaar uitsmeren; pas in 2058 is de 1000  Gt CO2-eq bereikt, en de mondiale emissie tot nul gedaald.

 

Maar als we de 1,5-graden doelstelling serieus nemen, en er zijn tal van goede  redenen om dat te doen, dan mag de wereld nog maar 6 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2023 abrupt stoppen. Het tempo waarmee de jaarlijkse uitstoot moet verminderen moet dan met een factor 4 omhoog, van 1,25  Gt CO2-eq per jaar naar  5 Gt CO2-eq, oftewel van 2,5% per jaar naar 10% per jaar.

 

Het is voor iedereen die de moeite neemt om deze uiterst simpele berekening uit te voeren evident dat de energietransitie, dat wil zeggen de vervanging van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen, onmogelijk in het vereiste tempo zal plaatsvinden. Wij (Stichting GEZEN) hebben deze problematiek dan ook reeds begin 2016 op de agenda gezet van de politieke partij waar we de meeste contacten hebben, D66. Er valt niet aan te ontkomen om naast de energietransitie technologieën toe te gaan passen waarmee CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald en onschadelijk wordt gemaakt. De bekendsten zijn BECCS: Bio-Energy with Carbon Capture & Storage, hout en planten verbranden, de energie benutten, en de ontstane CO2 opvangen en ondergronds opbergen; OF: Ocean Fertilization: vergroting van de hoeveelheid biomassa in de oceaan door toevoeging van meststoffen zoals ijzerzouten; EW: Enhanced Weathering of Minerals: mineralen zoals bv. olivijn versneld chemisch laten reageren met CO2 uit de atmosfeer. Dankzij GEZEN wordt in het verkiezingsprogramma van D66 gepleit voor versterking van het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en de milieu-effecten van deze negatieve-emissie technologieën.

 

Sinds het begin van de industriële revolutie is het CO2-gehalte in de atmosfeer gestegen met ongeveer 45%. Het grootste deel hiervan is afkomstig van de Westerse landen.  Maar de meeste klimaatschade wordt ondervonden in de ontwikkelingslanden. Dit schept de morele en verdragsrechtelijke verplichting dat rijke landen zoals Nederland een of meerdere ontwikkelingslanden te hulp schieten bij de energietransitie in die landen.

 

  1. Zonne-energie in de zonnige landen, het laaghangend fruit van de mondiale energietransitie.

 

Foto-voltaische zonne-energie (PV) heeft een enorm snelle leercurve doorlopen. Dit jaar is het contract gesloten voor een 800 MW PV-centrale in Dubai waarbij de stroomprijs slechts 3 dollarcent per kilowattuur zal zijn. Het grote probleem is echter de levering na zonsondergang. Als er geen gelegenheid  is voor pumped storage (water oppompen naar hoog gelegen bassins) zijn batterijen de enige mogelijkheid om zonnestroom ’s avonds en ’s nachts te kunnen leveren. Maar batterijen zijn nog steeds veel te duur voor deze grootschalige toepassing. Zonthermische krachtcentrales (CSP) met warmteopslag in vloeibaar zout leveren wel betaalbare zonnestroom op ieder moment van het etmaal. De beste oplossing is daarom een combinatie van CSP met PV. Een dergelijke combinatie gaat in Noord-Chili basislast stroom leveren voor 6,4 tot 7,2 $cent/kWh.

Zonne-energie is in de zonovergoten landen overdag al helemaal rendabel. Maar voor  100% leveringszekere zonne-energie, dis PV + CSP, moet er nog subsidie bij, hoewel met mate. De energietransitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening is in deze landen het goedkoopst en het snelst te realiseren. In deze landen kan met flinke investeringshulp uit de rijkere landen de CO2-uitstoot in de elektriciteitsproductie tot nul worden teruggebracht binnen korte tijd, 10 tot 15 jaar. Dit is het laaghangend fruit in de mondiale energietransitie.

GEZEN spant zich al jaren hiervoor in, met nadruk op Marokko, Griekenland  en Tunesië. Niet alleen ten bate van die landen zelf, maar ook ten bate van Nederland. De opbrengst aan zonne-energie is per geïnvesteerde euro nu eenmaal 2 tot 3 keer hoger dan in Nederland, en transport van Elektriciteit is redelijk goedkoop zodra er een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen is aangelegd.

Op een openbare hoorzitting van Eurocommissaris Frans Timmermans op 7 januari in de Grote Kerk in Den Haag stelden wij hem de volgende vraag:

“Zonne-energie in de Zuidelijke lidstaten is de krachtigste energiebron voor Europa.

Bent u het met mij eens dat het noodzakelijk is dat de rijke, Noordelijke lidstaten op grote schaal zonnecentrales gaan bouwen in de Zuidelijke, arme, maar zeer zonrijke lidstaten?“

 

Het antwoord van Timmermans: “Europa moet er vooral voor zorgen dat er een grid komt, zodat de stroom uit zonnepanelen in het Zuiden beschikbaar komt voor het Noorden.”

 

 

 

2a. Marokko

 

Bij de Marokkaanse stad Ouarzazate staat een grote trogcentrale van 160 MW (de NOOR1). In 2016 wordt aldaar gebouwd aan een nieuwe 160 MW trogcentrale en een 150 MW zonnetoren.

GEZEN heeft in 2014 het Nederlands-Marokkaans Zonne-Energie Plan gelanceerd.

 

2b. Griekenland

 

GEZEN propageert een  verbeterd Helios-Project bestaande uit 10 GW aan zonnepanelen (PV) op staatsterreinen op het Griekse vasteland. In 2015 werd hierover gecorrespondeerd met minister Kamp. GEZEN streeft er naar om Nederlandse SDE+  subsidie ter beschikking te stellen aan PV-projecten in Griekenland, die onder bepaalde voorwaarden mogen meetellen aan het verplichte aandeel van 14% duurzame energie in Nederland per 2020.

Het Britse zonne-energiebedrijf Nur Energy heeft vergevorderde plannen om op Kreta een zonnetoren van 50 MW te gaan bouwen en hiervoor de benodigde vergunningen verkregen.

 

2c Tunesië.

 

GEZEN heeft in oktober 2015 het Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan gepubliceerd. Een van de argumenten om juist met Tunesië te gaan samenwerken is het feit dit het enige Arabische land is dat er in lijkt te slagen om een democratie op te bouwen. In de Arabische cultuur is dit een grote prestatie, het moedige Tunesische volk verdient daarom onze steun. GEZEN heeft het  Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan toegestuurd naar de Nederlandse parlementariërs  die aanwezig waren op de grote klimaatconferentie COP21 in Parijs, in de hoop en verwachting dat er in de wandelgangen contacten tot stand zouden komen met hun collega’s uit Tunesië. Dat is niet gebeurd, vooral door desinteresse van de kant van de Nederlanders, die naar onze mening hier gefaald hebben.

Begin 2016 voerden wij overleg  met Nur Energy, die o.a. in Nederland afnemers zoekt voor zonnestroom die ze in Tunesië willen gaan opwekken en via een eigen kabel naar Italië op het Europese net willen zetten.

Op 7 maart was er in Hamburg een bespreking met de Tunesier  Mouldi Miled, voorzitter van Desertec University Network, en met Gerhard Knies, de initiatiefnemer van het Desertec concept.

Op het landelijk congres van D66 van 16 april is een door GEZEN ingediende motie aangenomen om ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld Tunesië, te helpen.

 

 

  1. Een 100% duurzame energievoorziening van Nederland is mogelijk op eigen land en eigen zee, maar vraag niet hoe.

 

Binnen D66 is een scenario voorgesteld, de D66-Visie-Energietransitie, waarin Nederland volledig wordt voorzien van alle vormen van energie  met als primaire energiebronnen zon-PV, wind op zee en wind op land, en geothermie. Energieopslag gebeurt met batterijen en Power-to-Gas (P2G), dat is het produceren van methaan uit (duurzaam opgewekte) elektriciteit. GEZEN heeft dit plan in 2016 gevisualiseerd in het  Zon-Wind-Gas Scenario.

Het is mogelijk om in Nederland zelfvoorzienend te worden op het gebied van energie, maar vraag niet hoe. Naast alle daken moet ook vijf tot tien procent van het landoppervlak dan worden bedekt met zonnepanelen. In het dichtstbevolkte land van Europa moet een enorm gebied worden onttrokken aan de huidige bestemming. Wij zien dit niet gebeuren. Het is veel logischer om woestijnterrein hiervoor te gebruiken. Je krijgt 2 tot 3 keer zoveel energie uit dezelfde investering. Daarnaast hoeft er veel minder te worden geïnvesteerd in energieopslag. Er moet wel worden geïnvesteerd in een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen.

 

  1. De irrationele aversie tegen de invoer van zonnestroom in Nederland.

 

Iedere keer als wij (GEZEN) politici en media attent maken op de vele voordelen van ingevoerde zonnestroom stuiten we op regelrechte onwil om deze optie serieus in beschouwing te nemen. In januari heeft minister Kamp het Energierapport 2016 gepubliceerd. De energiescenario’s in dit rapport schieten zwaar tekort. In 2050 is slechts 80% aan CO2-uitstoot bespaard, terwijl in het  Zon-Wind-Gas Scenario 100% bespaard wordt. Volgens het Energierapport van Kamp wordt er in 2050 nog steeds grote hoeveelheden kolen, gas en olie verstookt, in combinatie met CCS (Carbondioxide Capture&Storage) waar dat mogelijk is. Enorme hoeveelheden  biomassa worden ingevoerd, ondanks de evidente nadelen hiervan. Maar invoer van zonnestroom? Volkomen afwezig.

 

De structurele afkeer van invoer van elektriciteit uit zonnige landen  moet een dieper liggende oorzaak hebben. Volgens ons heeft het te maken met de tijdgeest, het sterk groeiende populisme. Onder invloed van charismatische volksmenners als Geert Wilders, Jan Roos en Thierry Baudet in Nederland, Nigel Farage, Boris Johnson en de riooljournalisten van het Murdoch concern in Engeland, Marine le Pen in Frankrijk, Beppe Grillo in Italië, enz. enz. wordt het ene na het andere referendum gewonnen door de krachten van destructie. Argumenten doen er niet meer toe. Regelrechte leugens worden ingezet. Feiten-vrije politiek neemt hand over hand toe. De dieptepunten van 2016 zijn de Brexit en de verkiezing van Donald Trump.

 

In een vlijmscherpe analyse wijst Rob Riemen, directeur van het Nexus instituut, de schuldigen aan voor de existentiële crisis waarin Europa nu beland is. Het is de elite, d.w.z. de leiders in de politiek, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap. Deze leiders hebben geen moreel gezag meer, met als enige uitzondering Paus Fransiscus en bondskanselier Merkel (De utopisten zijn de realisten van morgen, Rob Riemen in De Standaard, 23 december 2016).

 

En nu de elite wordt aangevallen door de populisten schuiven de leiders steeds verder in de richting van die populisten. Zij worden steeds nationalistischer, steeds xenofober, steeds sceptischer tegen “Brussel”. In deze tijdgeest past een mentaliteit om energie zoveel mogelijk op eigen terrein op te wekken, om zoveel  mogelijk onafhankelijk te worden van de boze buitenwereld. Maar voor onze fossiele energie, ons voedsel, onze consumentenelectronica, onze genotsmiddelen, onze vakantiebestemmingen, en ga zo maar door, blijven  we onbekommerd gebruikmaken van de wereldhandel. Dat we voor duurzame energie een uitzondering maken is mij een raadsel. Het heeft kennelijk te maken met de tijdgeest, die in alle politieke partijen doordringt, zelfs in de meest Europees gezinde partij van Nederland, D66.

Tijdens de SolarPaces 2016 conferentie (Abu Dhabi, 11-15 oktober)  had ik hierover een gesprek met de politieke wetenschapper Johan Lilliestam, die vele jaren propaganda heeft gemaakt voor Desertec. Hij is het volledig eens met mijn analyse. Lees verder het verslag van de   SolarPaces 2016 conferentie.

 

Op 24 mei waren wij aanwezig op de aandeelhoudersvergadering van Shell en stelden twee vragen aan Shell CEO Ben van Beurden.

 

 

GEZEN directeur Evert van Voorthuysen bij de SHAMS-1 trogspiegelcentrale in de woestijn van Abu Dhabi, 15 oktober 2016.

 

 

 

  1. Publicaties in 2016

 

  1. Zonnige landen kunnen het voortouw nemen , publicatie op gezen.nl, januari 2016.
  2. Energietransitie, ingezonden brief in Trouw, 28 april 2016
  3. Ramp, reactie op de verkiezing van Trump als president van de VS, publicatie op gezen.nl, december 2016.
  4. Klimaatverdrag, in Trouw, 9 november 2016
  5. Het Zon-Wind-Gas Scenario als duurzaamste oplossing voor Nederland, publicatie op gezen.nl,
  6. Shell en Power to Gas, in Financieel Dagblad, 4 juni 2016.
  7. Knus maar onveilig, in Trouw, 14 juni 2016
  8. van den Donker, G. Rosinga, and E. du Marchie van Voorthuysen; Reducing heliostat field costs by direct measurement and control of the mirror orientation ; AIP Conference Proceedings; Citation: 1734, 020025 (2016); doi: 10.1063/1.4949049 View online: http://dx.doi.org/10.1063/1.4949049.
  9. Waar blijft het positieve verhaal?, publicatie op gezen.nl.

 

 

 

  1. Financieel verslag over 2016

 

Bezittingen – schulden op    1 januari 2016           €  1514,78

Bezittingen – schulden op  31 december 2016         2031,32

 

Baten                                                                         4666,00

Lasten                                                                        4149,46

 

De baten bestaan uitsluitend uit donaties.

 

De belangrijkste posten van de lasten:

Reiskosten                                                                 2457,84

Congreskosten                                                                      1088,78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaarverslag 2016 van de Stichting GEZEN

 

 

  1. Consequenties van het klimaatverdrag van Parijs.

 

Het jaar 2016 begon voorspoedig. Tegen de verwachting van velen in werd de grote klimaatconferentie in Parijs, COP21,  eind 2015 met succes afgesloten, en vrijwel alle landen onderschrijven de doelstellingen: de temperatuurstijging op Aarde ten opzichte van halverwege de negentiende eeuw mag niet groter zijn dan 2 graden, en bij voorkeur niet hoger zijn dan 1,5 graad.  Eind 2016 was het klimaatverdrag door een voldoend aantal landen met een voldoend grote bevolking definitief goedgekeurd. Tot zover het goede nieuws.

 

De klimaatwetenschap is voldoende gevorderd om een koolstofbudget te kunnen berekenen, dat wil zeggen de hoeveelheid CO2 en CO2-equivalent (CO2-eq.) aan andere broeikasgassen die de mensheid de komende decennia nog mag uitstoten. Om de 2-gradendoelstelling te halen met een waarschijnlijkheid 67% mag de wereld nog maar 21 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2037 abrupt stoppen.  Maar als we van nu af aan de jaarlijkse uitstoot verminderen met 1,25  Gt CO2-eq, dat is (voorlopig) 2,5% per jaar, dan kunnen we het programma over 42 jaar uitsmeren; pas in 2058 is de 1000  Gt CO2-eq bereikt, en de mondiale emissie tot nul gedaald.

 

Maar als we de 1,5-graden doelstelling serieus nemen, en er zijn tal van goede  redenen om dat te doen, dan mag de wereld nog maar 6 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2023 abrupt stoppen. Het tempo waarmee de jaarlijkse uitstoot moet verminderen moet dan met een factor 4 omhoog, van 1,25  Gt CO2-eq per jaar naar  5 Gt CO2-eq, oftewel van 2,5% per jaar naar 10% per jaar.

 

Het is voor iedereen die de moeite neemt om deze uiterst simpele berekening uit te voeren evident dat de energietransitie, dat wil zeggen de vervanging van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen, onmogelijk in het vereiste tempo zal plaatsvinden. Wij (Stichting GEZEN) hebben deze problematiek dan ook reeds begin 2016 op de agenda gezet van de politieke partij waar we de meeste contacten hebben, D66. Er valt niet aan te ontkomen om naast de energietransitie technologieën toe te gaan passen waarmee CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald en onschadelijk wordt gemaakt. De bekendsten zijn BECCS: Bio-Energy with Carbon Capture & Storage, hout en planten verbranden, de energie benutten, en de ontstane CO2 opvangen en ondergronds opbergen; OF: Ocean Fertilization: vergroting van de hoeveelheid biomassa in de oceaan door toevoeging van meststoffen zoals ijzerzouten; EW: Enhanced Weathering of Minerals: mineralen zoals bv. olivijn versneld chemisch laten reageren met CO2 uit de atmosfeer. Dankzij GEZEN wordt in het verkiezingsprogramma van D66 gepleit voor versterking van het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en de milieu-effecten van deze negatieve-emissie technologieën.

 

Sinds het begin van de industriële revolutie is het CO2-gehalte in de atmosfeer gestegen met ongeveer 45%. Het grootste deel hiervan is afkomstig van de Westerse landen.  Maar de meeste klimaatschade wordt ondervonden in de ontwikkelingslanden. Dit schept de morele en verdragsrechtelijke verplichting dat rijke landen zoals Nederland een of meerdere ontwikkelingslanden te hulp schieten bij de energietransitie in die landen.

 

  1. Zonne-energie in de zonnige landen, het laaghangend fruit van de mondiale energietransitie.

 

Foto-voltaische zonne-energie (PV) heeft een enorm snelle leercurve doorlopen. Dit jaar is het contract gesloten voor een 800 MW PV-centrale in Dubai waarbij de stroomprijs slechts 3 dollarcent per kilowattuur zal zijn. Het grote probleem is echter de levering na zonsondergang. Als er geen gelegenheid  is voor pumped storage (water oppompen naar hoog gelegen bassins) zijn batterijen de enige mogelijkheid om zonnestroom ’s avonds en ’s nachts te kunnen leveren. Maar batterijen zijn nog steeds veel te duur voor deze grootschalige toepassing. Zonthermische krachtcentrales (CSP) met warmteopslag in vloeibaar zout leveren wel betaalbare zonnestroom op ieder moment van het etmaal. De beste oplossing is daarom een combinatie van CSP met PV. Een dergelijke combinatie gaat in Noord-Chili basislast stroom leveren voor 6,4 tot 7,2 $cent/kWh.

Zonne-energie is in de zonovergoten landen overdag al helemaal rendabel. Maar voor  100% leveringszekere zonne-energie, dis PV + CSP, moet er nog subsidie bij, hoewel met mate. De energietransitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening is in deze landen het goedkoopst en het snelst te realiseren. In deze landen kan met flinke investeringshulp uit de rijkere landen de CO2-uitstoot in de elektriciteitsproductie tot nul worden teruggebracht binnen korte tijd, 10 tot 15 jaar. Dit is het laaghangend fruit in de mondiale energietransitie.

GEZEN spant zich al jaren hiervoor in, met nadruk op Marokko, Griekenland  en Tunesië. Niet alleen ten bate van die landen zelf, maar ook ten bate van Nederland. De opbrengst aan zonne-energie is per geïnvesteerde euro nu eenmaal 2 tot 3 keer hoger dan in Nederland, en transport van Elektriciteit is redelijk goedkoop zodra er een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen is aangelegd.

Op een openbare hoorzitting van Eurocommissaris Frans Timmermans op 7 januari in de Grote Kerk in Den Haag stelden wij hem de volgende vraag:

“Zonne-energie in de Zuidelijke lidstaten is de krachtigste energiebron voor Europa.

Bent u het met mij eens dat het noodzakelijk is dat de rijke, Noordelijke lidstaten op grote schaal zonnecentrales gaan bouwen in de Zuidelijke, arme, maar zeer zonrijke lidstaten?“

 

Het antwoord van Timmermans: “Europa moet er vooral voor zorgen dat er een grid komt, zodat de stroom uit zonnepanelen in het Zuiden beschikbaar komt voor het Noorden.”

 

 

 

2a. Marokko

 

Bij de Marokkaanse stad Ouarzazate staat een grote trogcentrale van 160 MW (de NOOR1). In 2016 wordt aldaar gebouwd aan een nieuwe 160 MW trogcentrale en een 150 MW zonnetoren.

GEZEN heeft in 2014 het Nederlands-Marokkaans Zonne-Energie Plan gelanceerd.

 

2b. Griekenland

 

GEZEN propageert een  verbeterd Helios-Project bestaande uit 10 GW aan zonnepanelen (PV) op staatsterreinen op het Griekse vasteland. In 2015 werd hierover gecorrespondeerd met minister Kamp. GEZEN streeft er naar om Nederlandse SDE+  subsidie ter beschikking te stellen aan PV-projecten in Griekenland, die onder bepaalde voorwaarden mogen meetellen aan het verplichte aandeel van 14% duurzame energie in Nederland per 2020.

Het Britse zonne-energiebedrijf Nur Energy heeft vergevorderde plannen om op Kreta een zonnetoren van 50 MW te gaan bouwen en hiervoor de benodigde vergunningen verkregen.

 

2c Tunesië.

 

GEZEN heeft in oktober 2015 het Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan gepubliceerd. Een van de argumenten om juist met Tunesië te gaan samenwerken is het feit dit het enige Arabische land is dat er in lijkt te slagen om een democratie op te bouwen. In de Arabische cultuur is dit een grote prestatie, het moedige Tunesische volk verdient daarom onze steun. GEZEN heeft het  Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan toegestuurd naar de Nederlandse parlementariërs  die aanwezig waren op de grote klimaatconferentie COP21 in Parijs, in de hoop en verwachting dat er in de wandelgangen contacten tot stand zouden komen met hun collega’s uit Tunesië. Dat is niet gebeurd, vooral door desinteresse van de kant van de Nederlanders, die naar onze mening hier gefaald hebben.

Begin 2016 voerden wij overleg  met Nur Energy, die o.a. in Nederland afnemers zoekt voor zonnestroom die ze in Tunesië willen gaan opwekken en via een eigen kabel naar Italië op het Europese net willen zetten.

Op 7 maart was er in Hamburg een bespreking met de Tunesier  Mouldi Miled, voorzitter van Desertec University Network, en met Gerhard Knies, de initiatiefnemer van het Desertec concept.

Op het landelijk congres van D66 van 16 april is een door GEZEN ingediende motie aangenomen om ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld Tunesië, te helpen.

 

 

  1. Een 100% duurzame energievoorziening van Nederland is mogelijk op eigen land en eigen zee, maar vraag niet hoe.

 

Binnen D66 is een scenario voorgesteld, de D66-Visie-Energietransitie, waarin Nederland volledig wordt voorzien van alle vormen van energie  met als primaire energiebronnen zon-PV, wind op zee en wind op land, en geothermie. Energieopslag gebeurt met batterijen en Power-to-Gas (P2G), dat is het produceren van methaan uit (duurzaam opgewekte) elektriciteit. GEZEN heeft dit plan in 2016 gevisualiseerd in het  Zon-Wind-Gas Scenario.

Het is mogelijk om in Nederland zelfvoorzienend te worden op het gebied van energie, maar vraag niet hoe. Naast alle daken moet ook vijf tot tien procent van het landoppervlak dan worden bedekt met zonnepanelen. In het dichtstbevolkte land van Europa moet een enorm gebied worden onttrokken aan de huidige bestemming. Wij zien dit niet gebeuren. Het is veel logischer om woestijnterrein hiervoor te gebruiken. Je krijgt 2 tot 3 keer zoveel energie uit dezelfde investering. Daarnaast hoeft er veel minder te worden geïnvesteerd in energieopslag. Er moet wel worden geïnvesteerd in een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen.

 

  1. De irrationele aversie tegen de invoer van zonnestroom in Nederland.

 

Iedere keer als wij (GEZEN) politici en media attent maken op de vele voordelen van ingevoerde zonnestroom stuiten we op regelrechte onwil om deze optie serieus in beschouwing te nemen. In januari heeft minister Kamp het Energierapport 2016 gepubliceerd. De energiescenario’s in dit rapport schieten zwaar tekort. In 2050 is slechts 80% aan CO2-uitstoot bespaard, terwijl in het  Zon-Wind-Gas Scenario 100% bespaard wordt. Volgens het Energierapport van Kamp wordt er in 2050 nog steeds grote hoeveelheden kolen, gas en olie verstookt, in combinatie met CCS (Carbondioxide Capture&Storage) waar dat mogelijk is. Enorme hoeveelheden  biomassa worden ingevoerd, ondanks de evidente nadelen hiervan. Maar invoer van zonnestroom? Volkomen afwezig.

 

De structurele afkeer van invoer van elektriciteit uit zonnige landen  moet een dieper liggende oorzaak hebben. Volgens ons heeft het te maken met de tijdgeest, het sterk groeiende populisme. Onder invloed van charismatische volksmenners als Geert Wilders, Jan Roos en Thierry Baudet in Nederland, Nigel Farage, Boris Johnson en de riooljournalisten van het Murdoch concern in Engeland, Marine le Pen in Frankrijk, Beppe Grillo in Italië, enz. enz. wordt het ene na het andere referendum gewonnen door de krachten van destructie. Argumenten doen er niet meer toe. Regelrechte leugens worden ingezet. Feiten-vrije politiek neemt hand over hand toe. De dieptepunten van 2016 zijn de Brexit en de verkiezing van Donald Trump.

 

In een vlijmscherpe analyse wijst Rob Riemen, directeur van het Nexus instituut, de schuldigen aan voor de existentiële crisis waarin Europa nu beland is. Het is de elite, d.w.z. de leiders in de politiek, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap. Deze leiders hebben geen moreel gezag meer, met als enige uitzondering Paus Fransiscus en bondskanselier Merkel (De utopisten zijn de realisten van morgen, Rob Riemen in De Standaard, 23 december 2016).

 

En nu de elite wordt aangevallen door de populisten schuiven de leiders steeds verder in de richting van die populisten. Zij worden steeds nationalistischer, steeds xenofober, steeds sceptischer tegen “Brussel”. In deze tijdgeest past een mentaliteit om energie zoveel mogelijk op eigen terrein op te wekken, om zoveel  mogelijk onafhankelijk te worden van de boze buitenwereld. Maar voor onze fossiele energie, ons voedsel, onze consumentenelectronica, onze genotsmiddelen, onze vakantiebestemmingen, en ga zo maar door, blijven  we onbekommerd gebruikmaken van de wereldhandel. Dat we voor duurzame energie een uitzondering maken is mij een raadsel. Het heeft kennelijk te maken met de tijdgeest, die in alle politieke partijen doordringt, zelfs in de meest Europees gezinde partij van Nederland, D66.

Tijdens de SolarPaces 2016 conferentie (Abu Dhabi, 11-15 oktober)  had ik hierover een gesprek met de politieke wetenschapper Johan Lilliestam, die vele jaren propaganda heeft gemaakt voor Desertec. Hij is het volledig eens met mijn analyse. Lees verder het verslag van de   SolarPaces 2016 conferentie.

 

Op 24 mei waren wij aanwezig op de aandeelhoudersvergadering van Shell en stelden twee vragen aan Shell CEO Ben van Beurden.

 

 

GEZEN directeur Evert van Voorthuysen bij de SHAMS-1 trogspiegelcentrale in de woestijn van Abu Dhabi, 15 oktober 2016.

 

 

 

  1. Publicaties in 2016

 

  1. Zonnige landen kunnen het voortouw nemen , publicatie op gezen.nl, januari 2016.
  2. Energietransitie, ingezonden brief in Trouw, 28 april 2016
  3. Ramp, reactie op de verkiezing van Trump als president van de VS, publicatie op gezen.nl, december 2016.
  4. Klimaatverdrag, in Trouw, 9 november 2016
  5. Het Zon-Wind-Gas Scenario als duurzaamste oplossing voor Nederland, publicatie op gezen.nl,
  6. Shell en Power to Gas, in Financieel Dagblad, 4 juni 2016.
  7. Knus maar onveilig, in Trouw, 14 juni 2016
  8. van den Donker, G. Rosinga, and E. du Marchie van Voorthuysen; Reducing heliostat field costs by direct measurement and control of the mirror orientation ; AIP Conference Proceedings; Citation: 1734, 020025 (2016); doi: 10.1063/1.4949049 View online: http://dx.doi.org/10.1063/1.4949049.
  9. Waar blijft het positieve verhaal?, publicatie op gezen.nl.

 

 

 

  1. Financieel verslag over 2016

 

Bezittingen – schulden op    1 januari 2016           €  1514,78

Bezittingen – schulden op  31 december 2016         2031,32

 

Baten                                                                         4666,00

Lasten                                                                        4149,46

 

De baten bestaan uitsluitend uit donaties.

 

De belangrijkste posten van de lasten:

Reiskosten                                                                 2457,84

Congreskosten                                                                      1088,78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaarverslag 2016 van de Stichting GEZEN

 

 

  1. Consequenties van het klimaatverdrag van Parijs.

 

Het jaar 2016 begon voorspoedig. Tegen de verwachting van velen in werd de grote klimaatconferentie in Parijs, COP21,  eind 2015 met succes afgesloten, en vrijwel alle landen onderschrijven de doelstellingen: de temperatuurstijging op Aarde ten opzichte van halverwege de negentiende eeuw mag niet groter zijn dan 2 graden, en bij voorkeur niet hoger zijn dan 1,5 graad.  Eind 2016 was het klimaatverdrag door een voldoend aantal landen met een voldoend grote bevolking definitief goedgekeurd. Tot zover het goede nieuws.

 

De klimaatwetenschap is voldoende gevorderd om een koolstofbudget te kunnen berekenen, dat wil zeggen de hoeveelheid CO2 en CO2-equivalent (CO2-eq.) aan andere broeikasgassen die de mensheid de komende decennia nog mag uitstoten. Om de 2-gradendoelstelling te halen met een waarschijnlijkheid 67% mag de wereld nog maar 21 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2037 abrupt stoppen.  Maar als we van nu af aan de jaarlijkse uitstoot verminderen met 1,25  Gt CO2-eq, dat is (voorlopig) 2,5% per jaar, dan kunnen we het programma over 42 jaar uitsmeren; pas in 2058 is de 1000  Gt CO2-eq bereikt, en de mondiale emissie tot nul gedaald.

 

Maar als we de 1,5-graden doelstelling serieus nemen, en er zijn tal van goede  redenen om dat te doen, dan mag de wereld nog maar 6 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2023 abrupt stoppen. Het tempo waarmee de jaarlijkse uitstoot moet verminderen moet dan met een factor 4 omhoog, van 1,25  Gt CO2-eq per jaar naar  5 Gt CO2-eq, oftewel van 2,5% per jaar naar 10% per jaar.

 

Het is voor iedereen die de moeite neemt om deze uiterst simpele berekening uit te voeren evident dat de energietransitie, dat wil zeggen de vervanging van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen, onmogelijk in het vereiste tempo zal plaatsvinden. Wij (Stichting GEZEN) hebben deze problematiek dan ook reeds begin 2016 op de agenda gezet van de politieke partij waar we de meeste contacten hebben, D66. Er valt niet aan te ontkomen om naast de energietransitie technologieën toe te gaan passen waarmee CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald en onschadelijk wordt gemaakt. De bekendsten zijn BECCS: Bio-Energy with Carbon Capture & Storage, hout en planten verbranden, de energie benutten, en de ontstane CO2 opvangen en ondergronds opbergen; OF: Ocean Fertilization: vergroting van de hoeveelheid biomassa in de oceaan door toevoeging van meststoffen zoals ijzerzouten; EW: Enhanced Weathering of Minerals: mineralen zoals bv. olivijn versneld chemisch laten reageren met CO2 uit de atmosfeer. Dankzij GEZEN wordt in het verkiezingsprogramma van D66 gepleit voor versterking van het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en de milieu-effecten van deze negatieve-emissie technologieën.

 

Sinds het begin van de industriële revolutie is het CO2-gehalte in de atmosfeer gestegen met ongeveer 45%. Het grootste deel hiervan is afkomstig van de Westerse landen.  Maar de meeste klimaatschade wordt ondervonden in de ontwikkelingslanden. Dit schept de morele en verdragsrechtelijke verplichting dat rijke landen zoals Nederland een of meerdere ontwikkelingslanden te hulp schieten bij de energietransitie in die landen.

 

  1. Zonne-energie in de zonnige landen, het laaghangend fruit van de mondiale energietransitie.

 

Foto-voltaische zonne-energie (PV) heeft een enorm snelle leercurve doorlopen. Dit jaar is het contract gesloten voor een 800 MW PV-centrale in Dubai waarbij de stroomprijs slechts 3 dollarcent per kilowattuur zal zijn. Het grote probleem is echter de levering na zonsondergang. Als er geen gelegenheid  is voor pumped storage (water oppompen naar hoog gelegen bassins) zijn batterijen de enige mogelijkheid om zonnestroom ’s avonds en ’s nachts te kunnen leveren. Maar batterijen zijn nog steeds veel te duur voor deze grootschalige toepassing. Zonthermische krachtcentrales (CSP) met warmteopslag in vloeibaar zout leveren wel betaalbare zonnestroom op ieder moment van het etmaal. De beste oplossing is daarom een combinatie van CSP met PV. Een dergelijke combinatie gaat in Noord-Chili basislast stroom leveren voor 6,4 tot 7,2 $cent/kWh.

Zonne-energie is in de zonovergoten landen overdag al helemaal rendabel. Maar voor  100% leveringszekere zonne-energie, dis PV + CSP, moet er nog subsidie bij, hoewel met mate. De energietransitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening is in deze landen het goedkoopst en het snelst te realiseren. In deze landen kan met flinke investeringshulp uit de rijkere landen de CO2-uitstoot in de elektriciteitsproductie tot nul worden teruggebracht binnen korte tijd, 10 tot 15 jaar. Dit is het laaghangend fruit in de mondiale energietransitie.

GEZEN spant zich al jaren hiervoor in, met nadruk op Marokko, Griekenland  en Tunesië. Niet alleen ten bate van die landen zelf, maar ook ten bate van Nederland. De opbrengst aan zonne-energie is per geïnvesteerde euro nu eenmaal 2 tot 3 keer hoger dan in Nederland, en transport van Elektriciteit is redelijk goedkoop zodra er een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen is aangelegd.

Op een openbare hoorzitting van Eurocommissaris Frans Timmermans op 7 januari in de Grote Kerk in Den Haag stelden wij hem de volgende vraag:

“Zonne-energie in de Zuidelijke lidstaten is de krachtigste energiebron voor Europa.

Bent u het met mij eens dat het noodzakelijk is dat de rijke, Noordelijke lidstaten op grote schaal zonnecentrales gaan bouwen in de Zuidelijke, arme, maar zeer zonrijke lidstaten?“

 

Het antwoord van Timmermans: “Europa moet er vooral voor zorgen dat er een grid komt, zodat de stroom uit zonnepanelen in het Zuiden beschikbaar komt voor het Noorden.”

 

 

 

2a. Marokko

 

Bij de Marokkaanse stad Ouarzazate staat een grote trogcentrale van 160 MW (de NOOR1). In 2016 wordt aldaar gebouwd aan een nieuwe 160 MW trogcentrale en een 150 MW zonnetoren.

GEZEN heeft in 2014 het Nederlands-Marokkaans Zonne-Energie Plan gelanceerd.

 

2b. Griekenland

 

GEZEN propageert een  verbeterd Helios-Project bestaande uit 10 GW aan zonnepanelen (PV) op staatsterreinen op het Griekse vasteland. In 2015 werd hierover gecorrespondeerd met minister Kamp. GEZEN streeft er naar om Nederlandse SDE+  subsidie ter beschikking te stellen aan PV-projecten in Griekenland, die onder bepaalde voorwaarden mogen meetellen aan het verplichte aandeel van 14% duurzame energie in Nederland per 2020.

Het Britse zonne-energiebedrijf Nur Energy heeft vergevorderde plannen om op Kreta een zonnetoren van 50 MW te gaan bouwen en hiervoor de benodigde vergunningen verkregen.

 

2c Tunesië.

 

GEZEN heeft in oktober 2015 het Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan gepubliceerd. Een van de argumenten om juist met Tunesië te gaan samenwerken is het feit dit het enige Arabische land is dat er in lijkt te slagen om een democratie op te bouwen. In de Arabische cultuur is dit een grote prestatie, het moedige Tunesische volk verdient daarom onze steun. GEZEN heeft het  Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan toegestuurd naar de Nederlandse parlementariërs  die aanwezig waren op de grote klimaatconferentie COP21 in Parijs, in de hoop en verwachting dat er in de wandelgangen contacten tot stand zouden komen met hun collega’s uit Tunesië. Dat is niet gebeurd, vooral door desinteresse van de kant van de Nederlanders, die naar onze mening hier gefaald hebben.

Begin 2016 voerden wij overleg  met Nur Energy, die o.a. in Nederland afnemers zoekt voor zonnestroom die ze in Tunesië willen gaan opwekken en via een eigen kabel naar Italië op het Europese net willen zetten.

Op 7 maart was er in Hamburg een bespreking met de Tunesier  Mouldi Miled, voorzitter van Desertec University Network, en met Gerhard Knies, de initiatiefnemer van het Desertec concept.

Op het landelijk congres van D66 van 16 april is een door GEZEN ingediende motie aangenomen om ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld Tunesië, te helpen.

 

 

  1. Een 100% duurzame energievoorziening van Nederland is mogelijk op eigen land en eigen zee, maar vraag niet hoe.

 

Binnen D66 is een scenario voorgesteld, de D66-Visie-Energietransitie, waarin Nederland volledig wordt voorzien van alle vormen van energie  met als primaire energiebronnen zon-PV, wind op zee en wind op land, en geothermie. Energieopslag gebeurt met batterijen en Power-to-Gas (P2G), dat is het produceren van methaan uit (duurzaam opgewekte) elektriciteit. GEZEN heeft dit plan in 2016 gevisualiseerd in het  Zon-Wind-Gas Scenario.

Het is mogelijk om in Nederland zelfvoorzienend te worden op het gebied van energie, maar vraag niet hoe. Naast alle daken moet ook vijf tot tien procent van het landoppervlak dan worden bedekt met zonnepanelen. In het dichtstbevolkte land van Europa moet een enorm gebied worden onttrokken aan de huidige bestemming. Wij zien dit niet gebeuren. Het is veel logischer om woestijnterrein hiervoor te gebruiken. Je krijgt 2 tot 3 keer zoveel energie uit dezelfde investering. Daarnaast hoeft er veel minder te worden geïnvesteerd in energieopslag. Er moet wel worden geïnvesteerd in een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen.

 

  1. De irrationele aversie tegen de invoer van zonnestroom in Nederland.

 

Iedere keer als wij (GEZEN) politici en media attent maken op de vele voordelen van ingevoerde zonnestroom stuiten we op regelrechte onwil om deze optie serieus in beschouwing te nemen. In januari heeft minister Kamp het Energierapport 2016 gepubliceerd. De energiescenario’s in dit rapport schieten zwaar tekort. In 2050 is slechts 80% aan CO2-uitstoot bespaard, terwijl in het  Zon-Wind-Gas Scenario 100% bespaard wordt. Volgens het Energierapport van Kamp wordt er in 2050 nog steeds grote hoeveelheden kolen, gas en olie verstookt, in combinatie met CCS (Carbondioxide Capture&Storage) waar dat mogelijk is. Enorme hoeveelheden  biomassa worden ingevoerd, ondanks de evidente nadelen hiervan. Maar invoer van zonnestroom? Volkomen afwezig.

 

De structurele afkeer van invoer van elektriciteit uit zonnige landen  moet een dieper liggende oorzaak hebben. Volgens ons heeft het te maken met de tijdgeest, het sterk groeiende populisme. Onder invloed van charismatische volksmenners als Geert Wilders, Jan Roos en Thierry Baudet in Nederland, Nigel Farage, Boris Johnson en de riooljournalisten van het Murdoch concern in Engeland, Marine le Pen in Frankrijk, Beppe Grillo in Italië, enz. enz. wordt het ene na het andere referendum gewonnen door de krachten van destructie. Argumenten doen er niet meer toe. Regelrechte leugens worden ingezet. Feiten-vrije politiek neemt hand over hand toe. De dieptepunten van 2016 zijn de Brexit en de verkiezing van Donald Trump.

 

In een vlijmscherpe analyse wijst Rob Riemen, directeur van het Nexus instituut, de schuldigen aan voor de existentiële crisis waarin Europa nu beland is. Het is de elite, d.w.z. de leiders in de politiek, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap. Deze leiders hebben geen moreel gezag meer, met als enige uitzondering Paus Fransiscus en bondskanselier Merkel (De utopisten zijn de realisten van morgen, Rob Riemen in De Standaard, 23 december 2016).

 

En nu de elite wordt aangevallen door de populisten schuiven de leiders steeds verder in de richting van die populisten. Zij worden steeds nationalistischer, steeds xenofober, steeds sceptischer tegen “Brussel”. In deze tijdgeest past een mentaliteit om energie zoveel mogelijk op eigen terrein op te wekken, om zoveel  mogelijk onafhankelijk te worden van de boze buitenwereld. Maar voor onze fossiele energie, ons voedsel, onze consumentenelectronica, onze genotsmiddelen, onze vakantiebestemmingen, en ga zo maar door, blijven  we onbekommerd gebruikmaken van de wereldhandel. Dat we voor duurzame energie een uitzondering maken is mij een raadsel. Het heeft kennelijk te maken met de tijdgeest, die in alle politieke partijen doordringt, zelfs in de meest Europees gezinde partij van Nederland, D66.

Tijdens de SolarPaces 2016 conferentie (Abu Dhabi, 11-15 oktober)  had ik hierover een gesprek met de politieke wetenschapper Johan Lilliestam, die vele jaren propaganda heeft gemaakt voor Desertec. Hij is het volledig eens met mijn analyse. Lees verder het verslag van de   SolarPaces 2016 conferentie.

 

Op 24 mei waren wij aanwezig op de aandeelhoudersvergadering van Shell en stelden twee vragen aan Shell CEO Ben van Beurden.

 

 

GEZEN directeur Evert van Voorthuysen bij de SHAMS-1 trogspiegelcentrale in de woestijn van Abu Dhabi, 15 oktober 2016.

 

 

 

  1. Publicaties in 2016

 

  1. Zonnige landen kunnen het voortouw nemen , publicatie op gezen.nl, januari 2016.
  2. Energietransitie, ingezonden brief in Trouw, 28 april 2016
  3. Ramp, reactie op de verkiezing van Trump als president van de VS, publicatie op gezen.nl, december 2016.
  4. Klimaatverdrag, in Trouw, 9 november 2016
  5. Het Zon-Wind-Gas Scenario als duurzaamste oplossing voor Nederland, publicatie op gezen.nl,
  6. Shell en Power to Gas, in Financieel Dagblad, 4 juni 2016.
  7. Knus maar onveilig, in Trouw, 14 juni 2016
  8. van den Donker, G. Rosinga, and E. du Marchie van Voorthuysen; Reducing heliostat field costs by direct measurement and control of the mirror orientation ; AIP Conference Proceedings; Citation: 1734, 020025 (2016); doi: 10.1063/1.4949049 View online: http://dx.doi.org/10.1063/1.4949049.
  9. Waar blijft het positieve verhaal?, publicatie op gezen.nl.

 

 

 

  1. Financieel verslag over 2016

 

Bezittingen – schulden op    1 januari 2016           €  1514,78

Bezittingen – schulden op  31 december 2016         2031,32

 

Baten                                                                         4666,00

Lasten                                                                        4149,46

 

De baten bestaan uitsluitend uit donaties.

 

De belangrijkste posten van de lasten:

Reiskosten                                                                 2457,84

Congreskosten                                                                      1088,78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaarverslag 2016 van de Stichting GEZEN

1. Consequenties van het klimaatverdrag van Parijs.

 

Het jaar 2016 begon voorspoedig. Tegen de verwachting van velen in werd de grote klimaatconferentie in Parijs, COP21,  eind 2015 met succes afgesloten, en vrijwel alle landen onderschrijven de doelstellingen: de temperatuurstijging op Aarde ten opzichte van halverwege de negentiende eeuw mag niet groter zijn dan 2 graden, en bij voorkeur niet hoger zijn dan 1,5 graad.  Eind 2016 was het klimaatverdrag door een voldoend aantal landen met een voldoend grote bevolking definitief goedgekeurd. Tot zover het goede nieuws.

De klimaatwetenschap is voldoende gevorderd om een koolstofbudget te kunnen berekenen, dat wil zeggen de hoeveelheid CO2 en CO2-equivalent (CO2-eq.) aan andere broeikasgassen die de mensheid de komende decennia nog mag uitstoten. Om de 2-gradendoelstelling te halen met een waarschijnlijkheid 67% mag de wereld nog maar 21 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2037 abrupt stoppen.  Maar als we van nu af aan de jaarlijkse uitstoot verminderen met 1,25  Gt CO2-eq, dat is (voorlopig) 2,5% per jaar, dan kunnen we het programma over 42 jaar uitsmeren; pas in 2058 is de 1000  Gt CO2-eq bereikt, en de mondiale emissie tot nul gedaald.

Maar als we de 1,5-graden doelstelling serieus nemen, en er zijn tal van goede  redenen om dat te doen, dan mag de wereld nog maar 6 jaar doorgaan met de uitstoot op het huidige niveau, en moeten alle emissies vanaf het jaar 2023 abrupt stoppen. Het tempo waarmee de jaarlijkse uitstoot moet verminderen moet dan met een factor 4 omhoog, van 1,25  Gt CO2-eq per jaar naar  5 Gt CO2-eq, oftewel van 2,5% per jaar naar 10% per jaar.

Het is voor iedereen die de moeite neemt om deze uiterst simpele berekening uit te voeren evident dat de energietransitie, dat wil zeggen de vervanging van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen, onmogelijk in het vereiste tempo zal plaatsvinden. Wij (Stichting GEZEN) hebben deze problematiek dan ook reeds begin 2016 op de agenda gezet van de politieke partij waar we de meeste contacten hebben, D66. Er valt niet aan te ontkomen om naast de energietransitie technologieën toe te gaan passen waarmee CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald en onschadelijk wordt gemaakt. De bekendsten zijn BECCS: Bio-Energy with Carbon Capture & Storage, hout en planten verbranden, de energie benutten, en de ontstane CO2 opvangen en ondergronds opbergen; OF: Ocean Fertilization: vergroting van de hoeveelheid biomassa in de oceaan door toevoeging van meststoffen zoals ijzerzouten; EW: Enhanced Weathering of Minerals: mineralen zoals bv. olivijn versneld chemisch laten reageren met CO2 uit de atmosfeer. Dankzij GEZEN wordt in het verkiezingsprogramma van D66 gepleit voor versterking van het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en de milieu-effecten van deze negatieve-emissie technologieën.

Sinds het begin van de industriële revolutie is het CO2-gehalte in de atmosfeer gestegen met ongeveer 45%. Het grootste deel hiervan is afkomstig van de Westerse landen.  Maar de meeste klimaatschade wordt ondervonden in de ontwikkelingslanden. Dit schept de morele en verdragsrechtelijke verplichting dat rijke landen zoals Nederland een of meerdere ontwikkelingslanden te hulp schieten bij de energietransitie in die landen.

2. Zonne-energie in de zonnige landen, het laaghangend fruit van de mondiale energietransitie

 Foto-voltaische zonne-energie (PV) heeft een enorm snelle leercurve doorlopen. Dit jaar is het contract gesloten voor een 800 MW PV-centrale in Dubai waarbij de stroomprijs slechts 3 dollarcent per kilowattuur zal zijn. Het grote probleem is echter de levering na zonsondergang. Als er geen gelegenheid  is voor pumped storage (water oppompen naar hoog gelegen bassins) zijn batterijen de enige mogelijkheid om zonnestroom ’s avonds en ’s nachts te kunnen leveren. Maar batterijen zijn nog steeds veel te duur voor deze grootschalige toepassing. Zonthermische krachtcentrales (CSP) met warmteopslag in vloeibaar zout leveren wel betaalbare zonnestroom op ieder moment van het etmaal. De beste oplossing is daarom een combinatie van CSP met PV. Een dergelijke combinatie gaat in Noord-Chili basislast stroom leveren voor 6,4 tot 7,2 $cent/kWh.

Zonne-energie is in de zonovergoten landen overdag al helemaal rendabel. Maar voor  100% leveringszekere zonne-energie, dis PV + CSP, moet er nog subsidie bij, hoewel met mate. De energietransitie naar een volledig duurzame elektriciteitsvoorziening is in deze landen het goedkoopst en het snelst te realiseren. In deze landen kan met flinke investeringshulp uit de rijkere landen de CO2-uitstoot in de elektriciteitsproductie tot nul worden teruggebracht binnen korte tijd, 10 tot 15 jaar. Dit is het laaghangend fruit in de mondiale energietransitie.

GEZEN spant zich al jaren hiervoor in, met nadruk op Marokko, Griekenland  en Tunesië. Niet alleen ten bate van die landen zelf, maar ook ten bate van Nederland. De opbrengst aan zonne-energie is per geïnvesteerde euro nu eenmaal 2 tot 3 keer hoger dan in Nederland, en transport van Elektriciteit is redelijk goedkoop zodra er een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen is aangelegd.

Op een openbare hoorzitting van Eurocommissaris Frans Timmermans op 7 januari in de Grote Kerk in Den Haag stelden wij hem de volgende vraag:

“Zonne-energie in de Zuidelijke lidstaten is de krachtigste energiebron voor Europa.

Bent u het met mij eens dat het noodzakelijk is dat de rijke, Noordelijke lidstaten op grote schaal zonnecentrales gaan bouwen in de Zuidelijke, arme, maar zeer zonrijke lidstaten?“

Het antwoord van Timmermans: “Europa moet er vooral voor zorgen dat er een grid komt, zodat de stroom uit zonnepanelen in het Zuiden beschikbaar komt voor het Noorden.”

2a. Marokko

Bij de Marokkaanse stad Ouarzazate staat een grote trogcentrale van 160 MW (de NOOR1). In 2016 wordt aldaar gebouwd aan een nieuwe 160 MW trogcentrale en een 150 MW zonnetoren.

GEZEN heeft in 2014 het Nederlands-Marokkaans Zonne-Energie Plan gelanceerd.

2b. Griekenland

GEZEN propageert een  verbeterd Helios-Project bestaande uit 10 GW aan zonnepanelen (PV) op staatsterreinen op het Griekse vasteland. In 2015 werd hierover gecorrespondeerd met minister Kamp. GEZEN streeft er naar om Nederlandse SDE+  subsidie ter beschikking te stellen aan PV-projecten in Griekenland, die onder bepaalde voorwaarden mogen meetellen aan het verplichte aandeel van 14% duurzame energie in Nederland per 2020.

Het Britse zonne-energiebedrijf Nur Energy heeft vergevorderde plannen om op Kreta een zonnetoren van 50 MW te gaan bouwen en hiervoor de benodigde vergunningen verkregen.

2c Tunesië

GEZEN heeft in oktober 2015 het Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan gepubliceerd. Een van de argumenten om juist met Tunesië te gaan samenwerken is het feit dit het enige Arabische land is dat er in lijkt te slagen om een democratie op te bouwen. In de Arabische cultuur is dit een grote prestatie, het moedige Tunesische volk verdient daarom onze steun. GEZEN heeft het  Nederlands-Tunesisch Zonne-Energie Plan toegestuurd naar de Nederlandse parlementariërs  die aanwezig waren op de grote klimaatconferentie COP21 in Parijs, in de hoop en verwachting dat er in de wandelgangen contacten tot stand zouden komen met hun collega’s uit Tunesië. Dat is niet gebeurd, vooral door desinteresse van de kant van de Nederlanders, die naar onze mening hier gefaald hebben.

Begin 2016 voerden wij overleg  met Nur Energy, die o.a. in Nederland afnemers zoekt voor zonnestroom die ze in Tunesië willen gaan opwekken en via een eigen kabel naar Italië op het Europese net willen zetten.

Op 7 maart was er in Hamburg een bespreking met de Tunesier  Mouldi Miled, voorzitter van Desertec University Network, en met Gerhard Knies, de initiatiefnemer van het Desertec concept.

Op het landelijk congres van D66 van 16 april is een door GEZEN ingediende motie aangenomen om ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld Tunesië, te helpen.

3. Een 100% duurzame energievoorziening van Nederland is mogelijk op eigen land en eigen zee, maar vraag niet hoe

 

Binnen D66 is een scenario voorgesteld, de D66-Visie-Energietransitie, waarin Nederland volledig wordt voorzien van alle vormen van energie  met als primaire energiebronnen zon-PV, wind op zee en wind op land, en geothermie. Energieopslag gebeurt met batterijen en Power-to-Gas (P2G), dat is het produceren van methaan uit (duurzaam opgewekte) elektriciteit. GEZEN heeft dit plan in 2016 gevisualiseerd in het  Zon-Wind-Gas Scenario.

Het is mogelijk om in Nederland zelfvoorzienend te worden op het gebied van energie, maar vraag niet hoe. Naast alle daken moet ook vijf tot tien procent van het landoppervlak dan worden bedekt met zonnepanelen. In het dichtstbevolkte land van Europa moet een enorm gebied worden onttrokken aan de huidige bestemming. Wij zien dit niet gebeuren. Het is veel logischer om woestijnterrein hiervoor te gebruiken. Je krijgt 2 tot 3 keer zoveel energie uit dezelfde investering. Daarnaast hoeft er veel minder te worden geïnvesteerd in energieopslag. Er moet wel worden geïnvesteerd in een Europees netwerk van hoogspannings gelijkstroomleidingen.

4. De irrationele aversie tegen de invoer van zonnestroom in Nederland

Iedere keer als wij (GEZEN) politici en media attent maken op de vele voordelen van ingevoerde zonnestroom stuiten we op regelrechte onwil om deze optie serieus in beschouwing te nemen. In januari heeft minister Kamp het Energierapport 2016 gepubliceerd. De energiescenario’s in dit rapport schieten zwaar tekort. In 2050 is slechts 80% aan CO2-uitstoot bespaard, terwijl in het  Zon-Wind-Gas Scenario 100% bespaard wordt. Volgens het Energierapport van Kamp wordt er in 2050 nog steeds grote hoeveelheden kolen, gas en olie verstookt, in combinatie met CCS (Carbondioxide Capture&Storage) waar dat mogelijk is. Enorme hoeveelheden  biomassa worden ingevoerd, ondanks de evidente nadelen hiervan. Maar invoer van zonnestroom? Volkomen afwezig.

De structurele afkeer van invoer van elektriciteit uit zonnige landen  moet een dieper liggende oorzaak hebben. Volgens ons heeft het te maken met de tijdgeest, het sterk groeiende populisme. Onder invloed van charismatische volksmenners als Geert Wilders, Jan Roos en Thierry Baudet in Nederland, Nigel Farage, Boris Johnson en de riooljournalisten van het Murdoch concern in Engeland, Marine le Pen in Frankrijk, Beppe Grillo in Italië, enz. enz. wordt het ene na het andere referendum gewonnen door de krachten van destructie. Argumenten doen er niet meer toe. Regelrechte leugens worden ingezet. Feiten-vrije politiek neemt hand over hand toe. De dieptepunten van 2016 zijn de Brexit en de verkiezing van Donald Trump.

In een vlijmscherpe analyse wijst Rob Riemen, directeur van het Nexus instituut, de schuldigen aan voor de existentiële crisis waarin Europa nu beland is. Het is de elite, d.w.z. de leiders in de politiek, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap. Deze leiders hebben geen moreel gezag meer, met als enige uitzondering Paus Fransiscus en bondskanselier Merkel (De utopisten zijn de realisten van morgen, Rob Riemen in De Standaard, 23 december 2016).

En nu de elite wordt aangevallen door de populisten schuiven de leiders steeds verder in de richting van die populisten. Zij worden steeds nationalistischer, steeds xenofober, steeds sceptischer tegen “Brussel”. In deze tijdgeest past een mentaliteit om energie zoveel mogelijk op eigen terrein op te wekken, om zoveel  mogelijk onafhankelijk te worden van de boze buitenwereld. Maar voor onze fossiele energie, ons voedsel, onze consumentenelectronica, onze genotsmiddelen, onze vakantiebestemmingen, en ga zo maar door, blijven  we onbekommerd gebruikmaken van de wereldhandel. Dat we voor duurzame energie een uitzondering maken is mij een raadsel. Het heeft kennelijk te maken met de tijdgeest, die in alle politieke partijen doordringt, zelfs in de meest Europees gezinde partij van Nederland, D66.

Tijdens de SolarPaces 2016 conferentie (Abu Dhabi, 11-15 oktober)  had ik hierover een gesprek met de politieke wetenschapper Johan Lilliestam, die vele jaren propaganda heeft gemaakt voor Desertec. Hij is het volledig eens met mijn analyse. Lees verder het verslag van de   SolarPaces 2016 conferentie.

 

 

Op 24 mei waren wij aanwezig op de aandeelhoudersvergadering van Shell en stelden twee vragen aan Shell CEO Ben van Beurden.

 

GEZEN directeur Evert van Voorthuysen bij de SHAMS-1 trogspiegelcentrale in de woestijn van Abu Dhabi, 15 oktober 2016.

 

5. Publicaties in 2016

 Zonnige landen kunnen het voortouw nemen , publicatie op gezen.nl, januari 2016.

  1. Energietransitie, ingezonden brief in Trouw, 28 april 2016
  2. Ramp, reactie op de verkiezing van Trump als president van de VS, publicatie op gezen.nl, december 2016.
  3. Klimaatverdrag, in Trouw, 9 november 2016
  4. Het Zon-Wind-Gas Scenario als duurzaamste oplossing voor Nederland, publicatie op gezen.nl,
  5. Shell en Power to Gas, in Financieel Dagblad, 4 juni 2016.
  6. Knus maar onveilig, in Trouw, 14 juni 2016
  7. van den Donker, G. Rosinga, and E. du Marchie van Voorthuysen; Reducing heliostat field costs by direct measurement and control of the mirror orientation ; AIP Conference Proceedings; Citation: 1734, 020025 (2016); doi: 10.1063/1.4949049 View online: http://dx.doi.org/10.1063/1.4949049.
  8. Waar blijft het positieve verhaal?, publicatie op gezen.nl.

Financieel verslag over 2016

 

Bezittingen – schulden op     1 januari 2016           €  1514,78

Bezittingen – schulden op   31 december 2016       €   2031,32

 

Baten                                                                         4666,00

Lasten                                                                        4149,46

 

De baten bestaan uitsluitend uit donaties.

 

De belangrijkste posten van de lasten:

Reiskosten                                                                            2457,84

Congreskosten                                                                      1088,78